Prishtina Perëndimi dhe Orienti ...!

 Qyteti i Prishtinës paraqet trende interesante gjatë ecejakjeve në kohë dhe hapsirë. Gjurmët e banimit në Prishtine dhe rrethinë i gjejmë që në parahistori.

Lokalitetet e Neolitit të hershëm, si në Matiçan, Graçanicë,Ulpianë keto gjegjësisht Dardane apo ilire me origjin nga Pëllazgëe lindjes që i kemi edhe në Dodonë por çuditrisht në të njëjtën kohë kemi dy emra qytetesh të mëdha Dardania po në zemër të orientit Trojës së azisë tash Turqia apo Osmanlit kjo sinonim apo lidhje që do shkëputet te pëllazgë që do e bartin kulturën nga lindja monotesite e civilizuar dhe në perëndimin pagan etj. pastaj në epokën e bronzit, deri te etnokultura dardane që nga shek. VIII e VI p.e. sonë e vërteton ketë. Në të dhënat historike të shkruara deri në shek. XIV, për Prishtinën kemi të dhëna të pakta e fragmentare. Shkrimet e para për Prishtinën si një fshatë janë bërë nga Johan Kantakuzeni, perandor i Bizantit .

Sanxhaku i Prishtinës gjatë kohës së Perandorisë Osmane ishte pjesë administrative e Vilajetit të Kosovës. Qendër e sanxhakut ka qenë qyteti Prishtina.

Gjatë vitit 1898, roli i Prishtinës si qendër rajonale kishte rënë edhe pse aty gjendej Mutesarifi (administratues sanxhaku) Valinazif Pasha, i cili nuk e kishte mbështetjen e shqiptarëve të cilët i shikonin me dyshim ndryshimet që ndodhnin në perandoin Osmane.

Sipas shënimeve të viteve 1905-1906 në këtë sanxhak jetonin 364 915 banorë. Shënimet japin të dhëna për përkatësin fetare të 254,605 banorëve mysliman (shqiptar) dhe të 110,310 krishterë (katolik shqiptar dhe ortodoks të racës/kombësisë shqiptare, serbe, bullgare dhe rumune.

Prishtina sot ndahet në dy struktura interesante si qytet ku edhe pamja e piktorit mundet ta spikasë mjaft bukur.

Gjysma e Prishtinës së vjetëri i takon stilit Oriental apo lindorë me frymë islame kulturore dhe me vlera të mëdha monumentale. Si fjala vjen: kulla e vjetër Xhamia si ajo e Jashar Pashës,e Qarshisë, ,Hasan begut, Alaudinit ku pranë Oborreve ku ka qënë medreseja e vjetër dhe xhamia ne skajin pas xhamis gjeta rastësisht dhe i fotografova të tubuara disa Mbishkrime Gurore te shkruara e gdhendura me shkrim Osman që identifikon dhe tregon kulturën shekullore Osmane te Qytetit të Prishtinës.Kurse sot Prishtina perëndimore në thonjëza që po merr tone ndërtimi të vrullshme ku shumica nuk kan as leje ndërtimi kanë prishur imazhin e tërë strukturës së qytetit kulturor duke e lënë në mëshirë të fatit koheziv.

Sot në mes të Prishtinës shqiptarët musliman kur dikur baballarët e tyre garonin pas mejtepeve dhe mësimit të fesë islame në qytet,po këta musliman me emra rrahin Gozhda(Baskia) ngjeshin kolonat e Katedrales e cila e rrafshoi Shkollën e Vjetër Xhevdet Doda,pra këta janë shqiptarët musliman me emra qe po ndërtojnë një identitet që në të vërtetë nuk i takojnë.Katedralja tmerrësisht po zen vend mu në mes të Prishtinës kurse sa i takon qendrës Islame nuk paska vend për të në Prishtinë ? Kur dihet se shumica e popullatës dikund 95 % janë musliman.Kjo semundje u imponon shqiptarëve një identitet që nuk përshtate aspak me vlerat e realitetit që ka,pra perëndimi po shkatërron një kultur shekullore të strukturës së prishtinës dhe po imponon një kulturë të pa plan ashtu siç janë pa planimetri banesat që ndërtohen vend e pavend në Prishtinë.Sot më ra në syr gazeta Bota sot e shtypit të përditshëm Kosovar duke lexuar nje artikull vëreja një shkrim të shokut A.Tufa qe nuk pelqente idet e Fetullah Gylenit duke i quajtur Renesans islamike në shenjë ironike,në realitet duke mos e ditur se vërtetë nga ka ardhur renesansa,a mos vall ishin Arabët e Andaluzisë islame në Spanjën e sotme që e sollën në evropë Renesansen .Reagime të tilla na kishte edhe P.Misha ndaj Davutllogut qe fliste rreth Turqisë Osmane dhe islamitPor agronit e as mishes e perendimit si pëlqejnë idetë islame purifikuese as ato Osmane Turke si të Gylenit sepse ato jan Islame paqësore që i kundërvihen dukurive negative në shoqeri dhe ndimojnë për vlerat ideale në familje shoqëri e në shtet e botën mbarë .Si përfundim njësitet e Unmikut u larguan tani erdhi Eulexi bukur po shkon puna por në përfundim si do vejë fati i qyteteve islame Osmane si Prishtina apo Prizreni qe me shkon mallin e Perandorisë Osmane apo si të jemë në Meke mes ezanesh ku gjyshrit tanë falnin edhe sot po falin 5 kohët namaz e ku imami na mëson kulturen mirsinë etikën e moralin kulturonjës me dobi për brezat e rinjë që perëndimi përmes mediave të shkruara si mesi i artë apo telenovela po i zhytë dita dites me mesazhe djallzore ku edhe përmes organizatave humanitare besa ngajnëher edhe ca unioneve fatkeqësisht me shfrenimin dhe humbje e moralit te brezave te rinjë Prishtinasë.

Përgatiti Arbër Berisha